hünärmenleri

Şu hepdäniň 4-6-njy mart aralygynda Malaýziýanyň Kuala-Lumpur şäherinde global nebit we ýag pudagynyň ünsüni özüne çeken konferensiýa geçirildi.Häzirki “aýy bilen doldurylan” nebit bazary duman bilen doly we gatnaşyjylaryň hemmesi ugrukdyryjy görkezme bermek üçin sabyrsyzlyk bilen garaşýarlar.

Maslahatyň doly ady, “Bursa Malaýziýa Derivatives” (BMD) tarapyndan her ýyl geçirilýän senagat alyş-çalyş çäresi bolan “35-nji palma ýagy we Laurel nebitiň bahasyna garaýyş konferensiýasy we sergisi”.

Tanymal analitikler we pudak hünärmenleriniň köpüsi, ösümlik ýagynyň global üpjünçiligi we islegi we palma ýagynyň bahasy barada öz pikirlerini aýtdylar.Bu döwürde palma ýagynyň şu hepde nebitiň we ýag bazarynyň ýokarlanmagyna itergi berýän gödek sözler ýygy-ýygydan ýaýrady.

Palma ýagy global iýilýän nebit önümçiliginiň 32% -ini, soňky iki ýylda eksportyň mukdary dünýädäki iýilýän nebit söwdasynyň 54% -ini, nebit bazarynda baha lideriniň roluny oýnady.

Bu sessiýada çykyş edýänleriň köpüsiniň pikirleri birneme yzygiderli boldy: Indoneziýada we Malaýziýada önümçiligiň ösüşi durgunlaşdy, esasy isleg bildirýän ýurtlarda palma ýagynyň sarp edilmegi geljegi uludyr we ýakyn aýlarda palma ýagynyň bahasynyň ýokarlanmagyna we aşak düşmegine garaşylýar. 2024. firstylyň birinji ýarymynda haýallady ýa-da peseldi.

Bu pudakda 40 ýyldan gowrak tejribesi bolan uly analitik Dorab Mistry konferensiýada agyr çykyş etdi;soňky iki ýylda ýene bir agyr agramly täze şahsyýet gazandy: Hindistanda öňdebaryjy däne, nebit we azyk kompaniýasynyň sanawynda duran kompaniýanyň başlygy Adani Wilmar;bu kompaniýa, Hindistanyň “Adani” topary bilen Singapuryň “Wilmar International” kompaniýasynyň bilelikdäki kärhanasydyr.

Bu oňat pudak hünärmeni häzirki bazara we geljekki tendensiýalara nähili garaýar?Onuň garaýyşlary adama görä üýtgeýär we göz öňünde tutmaly zat, pudagyň içerki taraplaryna çylşyrymly bazaryň mazmunyna we esasy ugruna düşünmäge we öz kararlaryny çykarmaga kömek edýän pudaklaýyn perspektiwasydyr.

Mistry-nyň esasy pikiri: howanyň üýtgemegi, oba hojalygynyň önümleriniň (ýaglaryň we ýaglaryň) bahasy pes däl.Vegetablehli ösümlik ýaglary, esasanam palma ýagy üçin göwnejaý umytlary saklamaly diýip hasaplaýar.Maslahatda eden çykyşynyň esasy pursatlary:

2023-nji ýylda El Niño bilen baglanyşykly yssy we gurak howa hadysalary garaşylýandan has ýumşak we palma ýagynyň öndürilýän ýerlerine az täsir eder.Beýleki ýagly ekinler (soýa, rezin we ş.m.) adaty ýa-da has gowy hasyl alýar.

Ösümlik ýagynyň bahasy hem şu wagta çenli garaşylýandan has erbet boldy;esasan 2023-nji ýylda palma ýagynyň gowy öndürilmegi, dollaryň has güýçli bolmagy, esasy sarp ediji ýurtlaryň ykdysadyýetiniň gowşaklygy we Gara deňiz sebitinde günebakar ýagynyň bahasynyň arzanlamagy sebäpli.

2024-nji ýyla girenimizden soň, häzirki ýagdaý bazaryň isleginiň tekiz bolmagy, soýa we mekgejöweniň hasyl hasylyny gazanmagy, El-Niño gowşady, ekinleriň ösüş şertleri gowy, ABŞ-nyň dollary birneme güýçli we günebakar ýagy dowam edýär gowşak.

Onda, haýsy faktorlar nebitiň bahasyny ýokarlandyrar?Dört sany öküz bar:

Birinjiden, Demirgazyk Amerikada howa meselesi bar;ikinjiden, Federal ätiýaçlyk banky göterim mukdaryny düýpgöter peseltdi we şeýlelik bilen satyn alyş kuwwatyny we ABŞ-nyň dollarynyň hümmetini gowşatdy;üçünjiden, ABŞ-nyň Demokratik partiýasy noýabr aýynda geçirilen saýlawda ýeňiş gazandy we daşky gurşawy goramak boýunça güýçli höweslendirmeler girizdi;dördünjiden, energiýa bahalary ýokarlandy.

Palma ýagy hakda

Günorta-Gündogar Aziýada palma önümçiligi garaşylýanlary kanagatlandyrmady, sebäbi agaçlar garrady, önümçilik usullary yza galdy we ekiş meýdany zordan giňeldi.Nebit ekinleriniň tutuş pudagyna seretseň, palma ýagy pudagy tehnologiýany ulanmakda iň haýal boldy.

Indoneziýada palma ýagynyň öndürilmegi 2024-nji ýylda azyndan 1 million tonna azalmagy mümkin, Malaýziýanyň önümçiligi bolsa öňki ýyl ýaly bolup biler.

Arassalamak girdejisi soňky aýlarda negatiw ýagdaýa öwrüldi, bu palma ýagynyň bolçulykdan berk üpjünçilige geçendigini görkezýär;täze bio-ýangyç syýasaty dartgynlygy güýçlendirer, palma ýagynyň ýakyn wagtda ýokarlanmaga mümkinçiligi bolar we iň uly ähtimallyk Demirgazyk Amerikanyň howa şertlerinde, esasanam aprel-iýul aýlarynda bolýar.

Palma ýagy üçin ähtimal hereketlendirijiler: B100 arassa biodizel we Günorta-Gündogar Aziýada durnukly awiasiýa ýangyjynyň (SAF) önümçilik kuwwatynyň giňelmegi, palma ýagynyň öndürilişiniň peselmegi we Demirgazyk Amerikada, Europeewropada ýa-da başga ýerlerde ýagly ekin hasyly.

Zor hakda

Global rez önümçiligi 2023-nji ýylda gaýtadan dikeldilýär we rezin ýagy bio-ýangyç höweslerinden peýdalanýar.

Hindistanda zor önümçiligi 2024-nji ýylda rekord derejä ýeter, esasanam hindi senagat birleşikleri tarapyndan zorlanan taslamalaryň güýçli wagyz edilmegi sebäpli.

Soýa hakda

Hytaýdan islegiň pes bolmagy soýa bazaryndaky duýgyny agyrdýar;kämilleşdirilen tohum tehnologiýasy soýa önümçiligini goldaýar;

Braziliýada biodizeliň garyşmagy ýokarlandy, ýöne ösüş pudagyň garaşyşy ýaly bolmady;Amerikanyň Birleşen Ştatlary Hytaýyň galyndylaryny bişirýän ýagy köp mukdarda import edýär, bu soýa üçin ýaramaz, ýöne palma ýagy üçin peýdaly;

Soýa nahary ýük bolýar we basyş bilen ýüzbe-ýüz bolup biler.

Günebakar ýagy hakda

Russiýa bilen Ukrainanyň arasyndaky konflikt 2022-nji ýylyň fewral aýyndan bäri dowam etse-de, iki ýurt günebakar tohumynyň hasyl hasylyny gazandy we günebakar ýagyny gaýtadan işlemek täsir etmedi;

Walýutalarynyň dollara garşy hümmeti gaçmagy bilen günebakar ýagy iki ýurtda arzanlady;günebakar ýagy täze bazar paýlaryny aldy.

Hytaýa eýeriň

Hytaý nebit bazaryndaky ösüşiň hereketlendiriji güýji bolarmy?baglylykda:

Hytaý haçan çalt ösüşi başlar we ösümlik ýagyny sarp etmek barada näme aýdyp bilersiňiz?Hytaý bio-ýangyç syýasatyny düzermi?Galyndy bişirýän ýag UCO henizem köp mukdarda eksport edilermi?

Hindistana eýeriň

2024-nji ýylda Hindistanyň importy 2023-nji ýyldakydan pes bolar.

Hindistanda sarp ediş we isleg gowy görünýär, ýöne hindi daýhanlary 2023-nji ýylda köp mukdarda nebit tohumlaryny saklaýarlar we 2023-nji ýylda aksiýalaryň daşalmagy importa zyýanly bolar.

Global energiýa we azyk ýagyna isleg

Global energiýa nebitine bolan isleg (bio-ýangyç) 2022/23-nji ýyllarda takmynan 3 million tonna artar;Indoneziýada we ABŞ-da önümçilik kuwwatynyň we ulanylyşynyň giňelmegi sebäpli 2023/24-nji ýylda energiýa nebitine bolan islegiň 4 million tonna artmagyna garaşylýar.

Ösümlik ýagyna global azyk önümlerine bolan isleg ýylda 3 million tonna artdy we 23/24-de azyk ýagyna bolan islegiň 3 million tonna artmagyna garaşylýar.

Nebitiň bahasyna täsir edýän faktorlar

Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň çökgünlige düşjekdigi ýa-da ýokdugy;Hytaýyň ykdysady geljegi;iki söweş (Russiýa-Ukraina, Palestina we Ysraýyl) haçan gutarar?dollar tendensiýasy;täze bio-ýangyç görkezmeleri we höwesler;çig nebitiň bahasy.

bahanyň dünýägaraýşy

Ösümlik ýagynyň global bahalary barada Mistry aşakdakylary çaklaýar:

Malaýziýanyň palma ýagynyň şu wagt bilen iýun aralygynda 3,900-4,500 ringgit (824-951 dollar) söwdasyna garaşylýar.

Palma ýagynyň bahasynyň ugry önümçiligiň mukdaryna bagly bolar.Şu ýylyň ikinji çärýegi (aprel, maý we iýun) palma ýagyny iň köp üpjün edýän aý bolar.

Demirgazyk Amerikada ekiş döwründe howa, maý aýyndan soň bahanyň üýtgemeginde esasy üýtgeýji bolar.Demirgazyk Amerikadaky islendik howa meselesi, ýokary bahalar üçin predohraniteli ýakyp biler.

ABŞ-da içerki soýa ýagynyň öndürilişiniň azalmagy sebäpli ABŞ-nyň CBOT soýa ýagynyň geljekdäki bahalary ýokarlanar we ABŞ-nyň biodizel isleginden peýdalanmagyny dowam etdirer.

ABŞ-da ýerleşýän soýa ýagy dünýädäki iň gymmat ösümlik ýagyna öwrüler we bu faktor rezin ýagynyň bahasyny goldar.

Günebakar ýagynyň bahasy peselen ýaly.

Gysgaça jemläň

Iň uly täsir Demirgazyk Amerikanyň howa, palma ýagynyň öndürilmegi we bio-ýangyç görkezmesi bolar.

Howa oba hojalygynda esasy üýtgeýän bolup galýar.Soňky hasyllary gowy görýän we däne we ýagly bahalary üç ýyldan gowrak derejä çykaran gowy howa şertleri uzak dowam edip bilmez we seresaplylyk bilen seredilmelidir.

Howanyň üýtgemegi sebäpli oba hojalygynyň bahalary pes däl.